Blog o historii ochrony przeciwpożarowej, sprzętu gaśniczego i działalności straży
historia ochrony przeciwpożarowej
historia straży pożarnej
dawny sprzęt techniki pożarniczej
Platforma edukacji w zakresie ochrony ruchomych zabytków techniki pożarniczej i opieki nad tymi zabytkami.
NA SKRÓTY
O PORTALU
Historia drabin nie tylko strażackich - w pigułce
Od starożytności do współczesności
Cywilizacje starożytnego Wschodu, a w szczególności Mezopotamii, Egiptu oraz Chin pozostawiły po sobie ogromny dorobek kulturowy. Tamtejsze ludy plemienne zakładające osady i miasta zapoczątkowały pierwsze proste rozwiązania społeczne, polityczne i techniczne,a działo się to wszystko na skutek rywalizacji i dominacji. Około 3 tysięcy lat p.n.e. kształtowały się imperia, które powstawały i upadały w wyniku licznych wojen, inwazji i podbojów. Historia drabin sięga czasów starożytnych i jest niewątpliwie związana z zasadami budowy stopni, (schodów). Zapewne zostały wymyślone z konieczności przetrwania w trudnych, niedostępnych i nieprzyjaznych warunkach. Pierwsze drabiny budowane były z grubych gałęzi i używano je w codziennym życiu, m. in. do przedostania się na wyższe kondygnacje, ratowania ludzi z wykopów, zapadlisk, przy załamaniu się lodu na rzekach, jeziorach. Były również wykorzystywane w działaniach wojennych (oblężniczych).
Danuta Janakiewicz-Oleksy
Centralne Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach
Odporne na ogień schody i balkony stalowe – pierwszą miejską ucieczką. Bezpieczeństwo i estetyka dawnej przestrzeni
W 1784 roku angielski inżynier Daniel Maseres, skonstruował prostą drabinę schodkową o nazwie w wol. tłum: „ewakuacyjna ucieczka od ognia”.Drabina ta,mocowana była za pomocą klinów doczepionych do budynków, po których można było szybko zejść prosto na ulicę. Konstrukcje te, projektowane były głównie dla wysokich kamienic, w których mieściły się szkoły, szpitale i inne instytucje publiczne. Budownictwo wielopiętrowe można rzec, iż w zasadzie wymusiło zastosowanie odpowiednio wysokich sprzętów i konstrukcji stalowych dla celów tejże ochrony i ewakuacji. późniejszych latach podobne projekty były udoskonalane przez wielu innych znanych konstruktorów w tym przez Abrahama Ivella – brytyjskiego malarza, pisarza i co ciekawe pioniera w dziedzinie ochrony przeciwpożarowej. Jego działalność na niwie pożarnictwa rozpoczęła się w połowie lat 30. XIX w., kiedy to pełnił funkcję kierownika ds. bezpieczeństwa pożarowego w „Królewskim Towarzystwie Ochrony Życia od Ognia”.Drabina projektu Wiviella była osadzona i zamontowana na kołowym wózku. Mogła być jednocześnie dosuwana i odsuwana od miejsca ewakuacji. Dosyć podobną myśl inżynieryjną za Oceanem wysunął również w 1902 r. niejaki Henry Vieregg.
Miliony myśli i tyleż samo przykładów – historia drabin w pigułce
Wraz z rozwojem ochrony przeciwpożarowej i organizacji strażackich na całym świecie nastąpił podział i ogólna klasyfikacja drabin pożarniczych na m. in. przenośne i mechaniczne, a także na drewniane w tym konne wysuwne, które dzięki możliwości ich obrotu ustawiano przy budynku zachowując jednocześnie bezpieczną odległość od ognia. Posiadały one ręczny wysuw przęseł o zasięgu nawet do 30 m. Do dzisiejszego dnia istnieje również podział na stalowe, aluminiowe i wykonane z tworzyw sztucznych. Hakowe, sznurowe, przystawne, wolnostojące (jednoprzęsłowe, dwuprzęsłowe lub trzyprzęsłowe). Typologia i ich nazewnictwo nie wyczerpuje bynajmniej tematu próbując pokrótce opisać historię ich budowy i konstrukcji. Na ich tworzywo i przeznaczenie łączyło miliony myśli inżynieryjnych na całym świecie. Amerykański stolarz i wynalazca - John H. Balsley w II. poł. XIX w.,, zaprojektował i zbudował dwa typy drabin tzw. bezpieczeństwa. Obie konstrukcje zostały opatentowane w roku 1862 oraz 1870 i były pierwszymi złożonymi w Stanach Zjednoczonych wnioskami patentowymi dotyczącymi budowy i produkcji drabin. Porucznik Christ Hoell ze St. Louis Fire Department opracował 19 grudnia 1877 roku, system techniki ratowniczej przy użyciu drabin hakowych, które już 50 lat wcześniej używane były w Niemczech. Christ Hoell przez wiele lat mieszkał i pracował w straży pożarnej w Elberfeld (obecnie Wuppertal w Niemczech), skąd czerpał wiedzę i doświadczenie w ochronie przeciwpożarowej i ratownictwie. W dniu 7 maja 1878 roku, w Stanach Zjednoczonych wydano kolejne patenty do produkcji drabin pożarniczych. Konstruktorem i wynalazcą był Joseph Richard Winters. Jego wynalazki początkowo wykorzystywane były w straży pożarnej w miejscowości Chambersburg. William Heste (Wasilij Hastie), rosyjski inżynier, architekt i budowniczy szkockiego pochodzenia, po wielkim pożarze Moskwy w 1812 r., jako pierwszy zaproponował plan odbudowy spalonego miasta. Historycy zajmujący się historią pożarnictwa w Rosji twierdzą, że ten wpływowy urbanista projektujący głównie mosty, zaprojektował również drabinę pożarniczą o wysuwie 17 m. Jego wszystkie plany dotyczące rewitalizacji miasta zostały jednak odrzucone i zapewne budowa drabiny
pożarniczej również się nie powiodła.
W 1. poł. XX w., popularne wśród polskich strażaków były drabiny typu berlińskiego, francuskiego oraz Szczerbowskiego – od nazwiska konstruktora. Antoni Szczerbowski w 1. poł. XX w. skonstruował drabinę strażacką tzw. uniwersalną lub polską. Później zaczęto używać nazwy: „drabina Szczerbowskiego”. Cechą charakterystyczną konstrukcji było to, iż była ona dwuprzęsłowa z dwoma przymocowanymi drążkami. Używana była, jako drabina „zestawiona”, jako piramida i jako drabina dachowa. Drabina Szczerbowskiego wysoka była na 10 m i ważyła ok. 52 kg. Bocznice zbudowane były z drewna sosnowego, szczeble z jesionu. Wyjątek stanowiły: górny szczebel sekcji dolnej i dolny szczebel sekcji górnej, które wykonane były z ramek stalowych. W Polsce znanym inżynierem i pionierem ochrony przeciwpożarowej był również Józef Tuliszkowski. Tuliszkowski w okresie międzywojennym wzorując się na zagranicznych firmach, skonstruował wysuwną dwukołową drabinę mechaniczną transportowaną przez samochód i użytkowaną w strażach miejskich. Drabina posiadała zasięg 12 m. i produkowana była przez Fabrykę Drabin Strażackich w Łodzi.
Znane firmy polskie i zagraniczne produkujące m. in. drabiny pożarnicze w 1. poł. XX w.
Drabina sp. z o.o. Siedziba firmy znajdowała się w Łodzi przy ul. Kilińskiego. Zakład dział w okresie międzywojnia i w ofercie swojej posiadał drabiny wszelkiego rodzaju, m. in., sprzedawał drabiny systemu Szczerbowskiego, drążkowe – dwu i trzyprzęsłowe systemu wiedeńskiego oraz trzyprzęsłowe typu francuskiego.
W Krakowie w 1. poł. XX w., działała firma pod nazwą: „Pierwsza Polska Fabryka Drabin M. Kanarek”. Przy ul. Mazowieckiej produkowała i sprzedawała drabiny strażackie hakowe, kołowe w tym mechaniczne oraz przystawne.
Strażackie Zakłady Przemysłowe w Warszawie oferowały drabiny wszelkiego typu. Historia firmy sięga roku 1925.
Fabryka Narzędzi Pożarniczych „Strażak”. Powstała w 1898 roku. W swojej ofercie sprzedaży posiadała niemalże wszystkie narzędzia i sprzęty niezbędne w strażach pożarnych.
Magirus – niemiecka firma produkująca sprzęt pożarniczy, istniejąca w latach 1866 - 1936. Została założona przez Conrada Dietricha Magirusa.
Firma Carla Metza z Karlsruhe i fabryka Johanna Georga Lieb z Biberach an der Riß. Te niemieckie firmy działały na przełomie XIX i XX w.
Literatura:
Na podstawie prezentacji multimedialnej: Tanya Reilly The history Fire escapes [w:] https://www.slideshare.net/TanyaReilly/the-history-of-fire-escapes
PRZEJDŹ DO INNYCH ARTYKUŁÓW
Redakcja Historypoż poszukuje informacji na temat zakładowej straży pożarnej nieistniejącej już Elektrowni I w Jaworznie na Górnym Śląsku.
Copyright 2022. HISTORYPOŻ&MUZEOPOŻ. Wszelkie prawa zastrzeżone.