Blog o historii ochrony przeciwpożarowej, sprzętu gaśniczego i działalności straży
historia ochrony przeciwpożarowej
historia straży pożarnej
dawny sprzęt techniki pożarniczej
Platforma edukacji w zakresie ochrony ruchomych zabytków techniki pożarniczej i opieki nad tymi zabytkami.
NA SKRÓTY
O PORTALU
Syrena alarmowa jako ruchomy zabytek techniki. Opis techniczno-historyczny
Drodzy czytelnicy Historypoż,
dzisiaj na przykładzie ręcznej syreny alarmowej z lat 60. XX w., która znajduje się w zbiorach muzeum pożarnictwa zapoznam Was z Kartą Ewidencji Ruchomych Zabytków Techniki z zakresu techniki pożarniczej opracowaną zgodnie z instrukcją Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Warszawie. Opracowanie tych kart na wniosek np. kolekcjonerów zlecają miejscy lub wojewódzcy konserwatorzy zabytków osobom, którzy mają odpowiednie kwalifikacje i wiedzę by kartę tę opracować.
Danuta Janakiewicz-Oleksy
Centralne Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach
Miejsce to identyfikuje również osobę kolekcjonera będącego w posiadaniu przedmiotu lub jego użytkownika, który zobowiązany jest dostarczyć konserwatorowi wszystkie posiadane dokumenty związane z historią nabycia przedmiotu. Na podstawie sporządzonej dokumentacji fotograficznej (zob. fotografie opublikowane na Historypoż), sporządzamy następujący opis:
Materiał i technika wykonania: Stal, aluminium, drewno. Wyrób fabryczny - produkcja seryjna, odlew.
Wymiary: szerokość: 275 mm, wysokość: 400 mm, waga: 9 kg.
Opis i charakterystyka techniczna: Ręczna syrena alarmowa, akustyczna typu PS 13 o nr. identyfikacyjnym 1065, nr. seryjnym 5 i znaku kontroli jakości KT nr 5.
Urządzenie w kształcie owalnym z zabudową zamkniętą składające się z korpusu, bębna, korby napędowej, urządzenia zapadkowego, zespołu kół zębatych, wirnika, stopki stabilizującej (tj. dolnej podstawy), uchwytu do przenoszenia oraz siatek ochronnych (tzw. sita ochronnego - drucianego), w bocznej i górnej części obudowy (osłony).
Boczne sito o szer. 170 mm, lekko jest uwypuklone i wpuszczone do przedniej obudowy. Górne sito o szer. 50 mm nie pokrywa całej szerokości osłony, ale przytwierdzone jest wzdłuż obiektu.
Powyżej bocznego sita ochronnego na obudowie widoczne są 4 śruby wzmacniające konstrukcję, które również spajają osłonę obiektu z obu jego stron.
Obiekt zachował oryginalną, metalową tabliczkę znamionową z danymi technicznymi producenta. Tabliczka znamionowa przytwierdzona jest do zewnętrznej strony powyżej bocznego sita ochronnego.
Użytkowanie obecne: w zbiorze kolekcjonerskim.
Historia obiektu: W historii ochrony przeciwpożarowej urządzenie używane było w polskich strażach pożarnych zawodowych i ochotniczych oraz zakładach przemysłowych, w ramach prowadzonych zadań z zakresu ochrony przeciwpożarowej, bezpieczeństwa i higieny pracy. Na dzień dzisiejszy w wielu ww. jednostkach i instytucjach sprzęt ten nadal jest wykorzystywany. Typ syreny oznaczony skrótem „PS 13”, był popularnym modelem produkowanym przez inne zakłady przemysłowe działające na rynku krajowym w II. poł. XX w.
Producent ww. urządzenia wzorował się na swoich wcześniejszych konstrukcjach m.in. modelów syren typu: „DRUHNA II”, „LECHIA”. Syreny te z kolei budową i konstrukcją zbliżone są do modelu RL 4-38/38 - WW2 produkcji niemieckiej z okresu II wojny światowej.
Stan zachowania i potrzeby konserwatorskie: Na dzień opracowania karty ewidencyjnej, obiekt wymaga przeprowadzenia zabiegów renowacyjno-konserwatorskich. Zewnętrzna powierzchnia syreny (obudowa) powinna być jeszcze raz pomalowana na kolor czerwony. Boczne i górne sito ochronne powinno być pomalowane na kolor stalowy. Zaleca się oczyścić i przesmarować części ruchome i trące spirytusem skażonym. Części żelazne należy pomalować farbami ochronnymi (minią), Części mosiężne, miedziane, brązowe czyścić kredą lub pastą do czyszczenia metali. Części niklowane i chromowane należy wytrzeć suknem lub flanelą.
Na urządzeniu widoczne są ślady użytkowania, korozji i złuszczenia po dawnej farbie.
Oględziny z dokonaniem pomiarów i dokumentacji wizualnej zostały wykonane przez (dane zastrzeżone). Na miejscu i w obecności właściciela sprawdzono działanie techniczne syreny. Przeprowadzone czynności potwierdziły jej sprawne działanie. Wirnik obracał się i zassał powietrze jednocześnie wyrzucając je na zewnątrz przez boczne otwory korpusu. Poprawne działanie urządzenia sprawiło, że strumień powietrza wytworzony przez wirnik przeszedł przez otwory w korpusie, spowodował drgania i tym samym powstała fala dźwiękowa. Zgodnie z zasadą sprawnego działania ww. urządzenia, prędkość obrotu korby dla tego obiektu wynosi ok. 120 obr./min. Doniosłość sygnału z wiatrem wynosi ok. 6 km, pod wiatr ok. 1 km.
Remonty, zmiany konstrukcyjne, modernizacje: Obiekt pod względem budowy i konstrukcji zachował swoją oryginalność i jako urządzenie ręczne i przenośne nie wymaga zamontowania dodatkowych części rozruchowych.
Uwagi: Do wyznaczenia ww. szerokości stanowiła odległość mierzona od bocznego sita ochronnego do zakończenia uchwytu korby. Wysokość natomiast stanowiła odległość mierzona od podstawy (stopki stabilizującej podłoże) do górnego uchwytu tj. rękojeści.
Waga obiektu oraz szer. górnego i bocznego sita ochronnego wpisane zostały do karty ewidencyjnej na podstawie oględzin oraz danych technicznych ujętych w katalogu firmowym producenta. Norma wagi i szer. ww. sita zostały potwierdzone na podstawie zważenia.
Literatura:
[1] Katalog Wyrobów Paczkowskie Zakłady Sprzętu Pożarowego, wyd. Paczkowskie Zakłady Sprzętu Pożarowego, Paczków 1965 r.
[2] Katalog Sprzętu Pożarniczego, wyd. Zarząd Zaopatrzenia w Sprzęt i Artykuły Techniczne Biuro Katalogów i Cenników, Warszawa 1957 r.
Karta zawiera 27 pół do wypełnienia i dla czytelników Historypoż przybliżę pokrótce tylko te najważniejsze tak byście mieli ogólne wyobrażenie na temat opisów technicznych i mojej pracy w ramach identyfikacji i dokumentacji zbiorów muzealnych i obiektów kolekcjonerskich z dawnej techniki pożarniczej. Pamiętajcie, że karta ta lub podobna muzealna powinna zawierać rzetelną ocenę stanu zachowania obiektu, jego opis techniczno - historyczny w oparciu o dobrze sporządzoną dokumentację fotograficzną, która to z kolei będzie stanowiła efekt dokonanych przez konserwatora lub nas samych oględzin i pomiarów obiektu w miejscu jego przechowywania lub znalezienia.
Karta – skrócony opis wybranych pól
Nazwa: Syrena ręczna, alarmowa.
Dziedzina nauki lub techniki: Sprzęt pożarniczy.
Czas powstania: 1966 r.
Producent: Paczkowskie Zakłady Sprzętu Pożarowego, Paczków, Polska – kraj.
Informacje o producencie: Paczkowskie Zakłady Sprzętu Pożarowego w Paczkowie – nazwa firmy obowiązująca od 1954 r. do 1972 r.
PRZEJDŹ DO INNYCH ARTYKUŁÓW
Redakcja Historypoż poszukuje informacji na temat zakładowej straży pożarnej nieistniejącej już Elektrowni I w Jaworznie na Górnym Śląsku.
Copyright 2022. HISTORYPOŻ&MUZEOPOŻ. Wszelkie prawa zastrzeżone.