HISTORYPOŻ & MUZEOPOŻ

 

Blog o historii ochrony przeciwpożarowej, s​​​​​​przętu gaśniczego i działalności straży

HISTORYPOŻ & MUZEOPOŻ
Blog o historii ochrony przeciwpożarowej, s​​​​​​przętu gaśniczego i działalności straży
Blog o historii ochrony przeciwpożarowej, s​​​​​​przętu gaśniczego i działalności straży

historia ochrony przeciwpożarowej
historia straży pożarnej
dawny sprzęt techniki pożarniczej

Platforma edukacji w zakresie ochrony ruchomych zabytków techniki pożarniczej i opieki nad tymi zabytkami.

NA SKRÓTY

O PORTALU

Dom straży pożarnej, gdzie odbywa się rozdanie jałmużny w postaci rzeczy i amatorskie przedstawienia w wiosce aleksandrowskiej". (Opis polskiego etnografa Bronisława Piłsudskiego sporządzony w języku rosyjskim). Miasto: Aleksandrowsk Sachaliński, Sachalin. Kraj: Rosja. Domena publiczna: http://pauart.pl/app/artwork?id=BZS_RKPS_2799_k_4_c

Biblioteka Naukowa PAU i PAN w Krakowie. Numer inwentarza: BZS.RKPS.2799.k.4/c.

 

 

Naczelnik Zawodowej Straży Pożarnej ze Lwowa Kazimierz Ciećkiewicz, później zm. nazw na Cieczkiewicz. Uczestnik wojny polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej, zb. NAC.

Samochód specjalny GBM 2/8 marki Star, na podwoziu Star 25, modelu A25P z zabudową dwusegmentową pożarniczą N752 typu 002 marki Jelcz, na którą to składała się kabina typu wagonowego N20.1 oraz część na wyposażenie.   Pojazd z 1965 r. w zb. CMP, produkowany w latach 1964-1966.

AKTUALNOŚCI

06 października 2021

 

 

Samochody pożarnicze marki Star, należą dziś do polskich kultowych zabytków motoryzacyjnych. W kolekcji muzeum pożarnictwa w Mysłowicach znajduje się kilka egzemplarzy, których okres produkcji i użytkowania przypadł na lata 50. 60. i 70. XX wieku. Wielu autorów na łamach chociażby Przeglądu Pożarniczego opisywało poszczególne ich modele, typy oraz różnice w budowie konstrukcji podwozia i nadwozia. Przy opisach zwracano także uwagę na historię jednostek straży pożarnych zawodowych i ochotniczych, w których pojazdy te były użytkowane. Wiemy, że często i na skutek długoletniego użytkowania oraz ich wykorzystywania przy różnych akcjach gaśniczych w żartobliwy sposób nazywane były „babcią” i „dziadkiem”. To są oczywiście wspomnienia kierowców, mechaników, strażaków, którzy dzisiaj odwiedzają nasze muzeum i z sentymentem dzielą się swoimi przeżyciami.

 

Danuta Janakiewicz-Oleksy

Centralne Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach

 

Historia każdego obiektu muzealnego, a zwłaszcza pojazdu mechanicznego, warta jest przypomnienia, nawet jeżeli obiekt ten wizualnie nie jest atrakcyjny w porównaniu z innymi. Do takich należy m.in. starachowicki gwiazdor filmowy, który w najbliżej przyszłości zostanie poddany pracom renowacyjno-konserwatorskim, z których najważniejsze będą roboty blacharskie polegające na usunięciu korozji, perforacji, odkształceń i ubytków. Wszelkie czynności remontowe zaś zmierzające do przywrócenia stanu sprawności technicznej, zamontowaniu oryginalnych części zapewne będą stanowić dla nas muzealników nie lada wyzwanie, niemniej jednak zadanie to jest konieczne, by nie utracić dobra kulturowego ruchomych zabytków techniki pożarniczej. Poszukiwania oryginalnych mechanizmów rozruchowych oraz doposażenie samochodu w dawny sprzęt gaśniczy jest także zadaniem priorytetowym w projekcie opieki nad tymi zabytkami.

 

Oznakowanie fabryczne

 

Gwiazdor filmowy marki Star, model A25P konstrukcji metalowej z zabudową zamkniętą, który eksponowany jest na hali nr 3 Centralnego Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach został wyprodukowany w 1965 roku. To z kolei upoważnia do stwierdzenia, że podwozie tego samochodu zostało wykonane w Fabryce Samochodów Ciężarowych Star w Starachowicach, natomiast nadwozie o nr N752 zostało zbudowane w Jelczańskich Zakładach Samochodowych z siedzibą w Jelczu-Laskowicach.

Starachowicki gwiazdor filmowy

HISTORYPOŻ & MUZEOPOŻ

HISTORYPOŻ & MUZEOPOŻ

15 marca 2024
Dzisiaj przestawiam Wam jedną z moich ulubionych strażackich reklam dwudziestolecia międzywojennego. Swoim stylem graficznym nawiązuje do  art déco, ale także
18 lutego 2024
Ochotnicza Straż Pożarna w Górkach powiat Brzozów  została zorganizowana przy tamtejszym Kółku Rolniczym  3 maja 1908 roku.  W rocznicę utworzenia
12 lutego 2024
Poligon w Rudzie Śląskiej w dzielnicy Bielszowice istniał w latach 1967 –  1999. Na jego terenie odbywały się szkolenia strażaków

PRZEJDŹ DO INNYCH ARTYKUŁÓW

 

 

Dla czytelników niniejszego artykułu wyjaśniamy, że oznaczenie N, to skrót od wyrazu: nadwozie inaczej zabudowa, a kolejne cyfry porządkowe 752 oznaczają nr tejże zabudowy (nadwozia).  

 

Średni samochód pożarniczy model A25P wyposażony był w autopompę P-30, dodatkową armaturę, wodną wraz z wężami oraz dwoma zbiornikami, jeden na wodę i drugi na środek pianotwórczy. Pojazdy te produkowano seryjnie z przeznaczeniem do akcji gaśniczych w strażach pożarnych i zakładach przemysłowych w ramach prowadzonej przez te zakłady ochrony przeciwpożarowej w miejscu.

 

Na uwagę zasługuje również fakt iż Jelczańskie Zakłady Samochodowe wprowadziły również dla tego modelu dodatkowe oznakowanie, a mianowicie symbol fabryczny 002, który był również opisywany w różnych katalogach jako Jelcz 002. Pamiętajmy jednak, że samochód pożarniczy marki Star, model A25P ze symbolem fabrycznym 002 (Jelcz 002) był produkowany  od 1960 do 1966 roku w dwóch wersjach, tj nadwozia jednosegmentowego N751 z kabiną N23 tworząc jedną całość i dwusegmentowego z nadwoziem 752 i kabiną N20.1. Różnice w nadwoziach jednego modelu sprawiły, że model A25P jednosegmentowy produkowany był w latach 1960-1963, natomiast model dwusegmentowy od 1964 do 1966.  Eksponat z CMP ponieważ jest modelem nadwozia (zabudowy dwusegmentowej)  produkowany był zatem w latach 1964-1966.

 

Eksponat z muzeum

 

Samochód pożarniczy marki Star, model A25P z 1965 roku w zbiorach muzeum nie posiadał autopompy, w ochronie przeciwpożarowej był samochodem specjalnym wodno-pianowym z jednym tylko zbiornikiem, oznaczonym jako GBM 2/8, a to z kolei oznaczało, że był samochodem gaśniczym na wyposażeniu, którego znajdowała się beczka tj. zbiornik oraz motopompa, a także pozostałe wyposażenie, tak jak u większości samochodów tego typu. Oznakowanie cyfrowe: 2/8 dotyczyło informacji na temat pojemności zbiornika i wydajności motopompy. W związku z powyższym zbiornik na wodę posiadał pojemności 2000 l/min , a motopompa wydajności 800 l/min przy ciśnieniu 8 bar.

 

W podwoziu każdego samochodu oprócz m.in. ramy, łożysk, resorów, hamulców, ważny jest silnik. Star model A25P posiadał 6-cylindrowy, rzędowy silnik benzynowy typu S474 o pojemności 4196 cm³ i mocy maksymalnej 105 KM. Przystosowanie silnika do zadań pożarniczych polegało na wbudowaniu do samochodu dodatkowego zbiornika dla paliwa rozruchowego z jego grawitacyjnym dopływem do gaźnika. Pisząc o podwoziu należy również wspomnieć o nadwoziu. Pisaliśmy już w naszym artykule o jego producencie i oznakowaniu. Naszym czytelnikom wyjaśnijmy z czego tak naprawę składało się nadwozie w naszym modelu?

 

Ważnym pomieszczeniem było miejsce dla załogi i kolejne dla tzw. przenośnego sprzętu (węży, zwijadeł, pochylni dla drabiny, uchwytów lub gniazd dla drobnego wyposażenia itp.) w tym również zbiornika na środek pianotwórczy oraz schowka na motopompę. Nie zapominajmy, że w naszym nadwoziu czyli zamkniętej zabudowie pożarniczej znajdowała się również instalacja elektryczna, urządzenia klimatyzacyjne i sygnalizacja dźwiękowa. Należałoby również wyjaśnić skąd i dlaczego modele Stara posiadały taki, a nie inny wygląd?

 

Podwozia ciężarowych samochodów marki Star dla transportu gospodarczo-przemysłowego  w starachowickiej fabryce zaczęto produkować od 1948 roku. W 1951 zbudowano pierwszy prototyp samochodu pożarniczego tej marki z zabudową Sanockiej Fabryki Wagonów „Sanowag” W roku następnym z kolei rozpoczęto seryjną produkcję samochodów pożarniczych z zabudową fabryki „Sanowag”, która do dzisiaj kojarzy nam się z produkcją wagonów kolejowych. Jej tradycja w produkcji sięga XIX w. Projekt zabudowy Starów (kabin) nawiązuje zatem do kształtów, jakie posiadały w II poł. XX w. lokomotywy. Były inspirowane ich wyglądem.

 

Starachowicki gwiazdor filmowy

 

Wielu czytelników zapewne zastanawia się dlaczego opisujemy ten eksponat używając określenia gwiazdor filmowy? Odpowiedź jest prosta. Samochód jako pojazd gaśniczy wykorzystany został w filmie produkcji włosko-polskiej pt. „Marcinelle” z 2003 roku. Boczny napis na samochodzie Ville de Charleroi ma nam o tym przypominać. Zdjęcia do filmu kręcono w wielu śląskich kopalniach w 2002 roku m.in. również w bytomskiej kopalni. Z tego miasta także pochodzi nasz eksponat, zatem dobrze się stało, że wytypowano go, by posłużył jako rekwizyt filmowy. Film opowiada prawdziwą historię katastrofy górniczej, do której doszło w kopalni Marcinelle w Charleroi w Belgi 8 sierpnia 1956 roku, w której to na skutek pożaru zginęło 262 górników.

 

Pożar, śmierć górników, tragedia wielu rodzin, to wydarzenia bardzo nam bliskie zważywszy, że muzeum pożarnictwa zostało utworzone na Górnym Śląsku, na którym dochodziło również do podobnych wypadków.

 

Użyczenie eksponatu do tego filmu uświadomiło nam muzealnikom, że zabytki które gromadzimy mają wpływ na edukację, na wrażliwość i podświadomość ludzi. Napis, który pozostawiliśmy na eksponacie traktujemy już jako oryginalny, tak samo jak metalowe logo wytwórni, czy boczną lampę zwaną szperaczem.

 

Literatura:

 

[1] H. Ołdakowski, W. Struś „Budowa sprzętu pożarniczego”, wyd. Zw. OSP, Warszawa 1958.

[2] A. Zieliński „Polskie konstrukcje motoryzacyjne 1961-1965”, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 2008.

 

 

Redakcja Historypoż poszukuje informacji na temat zakładowej straży pożarnej nieistniejącej już Elektrowni I w Jaworznie na Górnym Śląsku.

 


 

Copyright 2022. HISTORYPOŻ&MUZEOPOŻ. Wszelkie prawa zastrzeżone. 

 

Blog o historii ochrony przeciwpożarowej, s​​​​​​przętu gaśniczego i działalności straży
Blog o historii ochrony przeciwpożarowej, s​​​​​​przętu gaśniczego i działalności straży
Blog o historii ochrony przeciwpożarowej, s​​​​​​przętu gaśniczego i działalności straży