Blog o historii ochrony przeciwpożarowej, sprzętu gaśniczego i działalności straży
historia ochrony przeciwpożarowej
historia straży pożarnej
dawny sprzęt techniki pożarniczej
Platforma edukacji w zakresie ochrony ruchomych zabytków techniki pożarniczej i opieki nad tymi zabytkami.
NA SKRÓTY
O PORTALU
„ Dom straży pożarnej, gdzie odbywa się rozdanie jałmużny w postaci rzeczy i amatorskie przedstawienia w wiosce aleksandrowskiej". (Opis polskiego etnografa Bronisława Piłsudskiego sporządzony w języku rosyjskim). Miasto: Aleksandrowsk Sachaliński, Sachalin. Kraj: Rosja. Domena publiczna: http://pauart.pl/app/artwork?id=BZS_RKPS_2799_k_4_c
Biblioteka Naukowa PAU i PAN w Krakowie. Numer inwentarza: BZS.RKPS.2799.k.4/c.
Fotografia z 1905 roku z okresu Cesarstwa Niemieckiego.
Członkowie Ochotniczej Straży Pożarnej sfotografowani
na tle drewnianej wspinalni.
Zb. CMP syg. MPM/H/1819.
AKTUALNOŚCI
Zbieranie i opracowywanie materiałów mających dziś wartość historyczną, kulturową i naukową jest niezmiernie złożonym procesem. Pracownicy muzeów mając na uwadze typologię zgromadzonych zbiorów w miejscu w którym pracują, dokumentują przeszłość opierając się na faktach. Zgłębiają przy tym rożne dziedziny nauk, co jest walorem dodatnim dla tego zawodu. Także wszelkie wyuczone i opracowane w tym zakresie metody porównawcze i identyfikacyjne powinny być sporym ułatwieniem.
Danuta Janakiewicz-Oleksy
Centralne Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach
Narzędziami, które tę pracę również usprawniają są karty muzealne do opracowania. Do najważniejszych z nich zaliczamy kartę ewidencyjną i kartę naukową. Zapisy w ewidencji są jasno określone i stosunkowo proste. Są to treści dotyczące m.in. prawno- administracyjnego sposobu pozyskania muzealia, przy określeniu jego nazwy, definicji, charakterystyki i rodzaju przedmiotu, a także opisu sposobu wykonania i stanu zachowania. Opisy z kategorii naukowych są z kolei dodatkowymi informacjami o obiekcie, które powinny powstać na podstawie prowadzonych badań.
Pisząc o tym warto przy tej okazji postawić następujące pytanie. Czy w karcie naukowej danego muzealia, pomimo braku wyników w naszych badaniach studyjnych, spowodowanych niemożnością dotarcia do źródeł, możemy pozwolić sobie na subiektywną ocenę i zapisy o naszych przypuszczeniach? Spróbujmy na to pytanie odpowiedzieć posiłkując się konkretnym przykładem.
W zbiorach Centralnego Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach znajduje się ta o to prezentowana czytelnikom HISTORYPOŻ fotografia. Postawmy ją w stan oskarżenia przy udziale oskarżonego, ławy przysięgłych, sędziego, prokuratora i obrońcę.
Fotografia strażacka postawiona w stan oskarżenia, czyli o dylematach dokumentalisty muzealnego
HISTORYPOŻ & MUZEOPOŻ
HISTORYPOŻ & MUZEOPOŻ
SPRAWDŹ INNE ARTYKUŁY
Oskarżony
Dokument wizualny przedstawia członków ochotniczej straży pożarnej w pełnym reprezentacyjnym umundurowaniu. Jak zauważamy jest to zdjęcie czarno – białe, które zostało wykonane w plenerze. Drewniana wspinalnia w tle jak i też pożarnicze narzędzia, fragment widocznego taboru i wzór umundurowania klasyfikują tę fotografię do haseł kluczowych: ochrona przeciwpożarowa, straż pożarna. Gołym okiem zauważamy również, że prezentowany obraz jest zdjęciem grupowym, co nasuwa myśl, że w przeszłości sfotografowani mężczyźni byli zorganizowanym oddziałem posiadający zaplecze, sprzęt i regulacje prawne w zakresie prowadzonej ochrony przed pożarami. W prawym dolnym rogu widnieje sporządzony białym flamastrem odręczny zapis o brzmieniu : Peiswitz 10.V.1906. Wzór umundurowania i data pozwalają nam jednoznacznie stwierdzić, że krajem pochodzenia tego dokumentu wizualnego jest Cesarstwo Niemieckie. Dla udokumentowania regionu przyjmujemy miejscowość o nazwie Peiswitz.
Encyklopedia internetowa podaje: Pyskowice (niem. Peiswitz) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie złotoryjskim w gminie Złotoryja.
Proces
Prokurator:
- Zgłaszam formalny wniosek by w opisie karty ewidencyjnej i naukowej tego obiektu nie umieszczać szczegółowej informacji co do regionu tj. Dolny Śląsk. Prokuratura ma podstawy by twierdzić, że zapis ten powinien brzmieć: Cesarstwo Niemieckie – kraj, Śląsk – region.
Sędzia:
- Na jakiej podstawie prokuratura wnioskuje?
Prokurator:
- Wysoki Sądzie, obrońca w tym procesie będzie przekonywał sąd i ławę przysięgłych, że odręczny zapis miejscowości na fotografii tj. Peiswitz jest wynikiem błędu ortograficznego i że w całej tej sprawie chodzi o miejscowość zwaną niegdyś Preiswitz. Różnica w jednej literze zmienia diametralnie pochodzenie regionalne dokumentu wizualnego w zbiorach muzeum. Encyklopedia internetowa podaje: niem. Preiswitz, obecnie Przyszowice – wieś sołecka w Polsce położona w województwie śląskim w powiecie gliwickim w gminie Gierałtowice. Prokuratura obawia się, że obrońca na korzyść oskarżonego będzie wnioskował by w karcie ewidencyjnej i naukowej umieścić zapis: Cesarstwo Niemieckie – kraj, Górny Śląsk – region. Wobec braku dowodów prokuratura stoi na stanowisku, że prawidłowo będzie jak dokumentalista muzealny dokona w karcie obiektu ogólnego zapisu tj. Cesarstwo Niemieckie – kraj, Śląsk – region. Zapis ten niech pozostanie do czasu, aż potwierdzą lub zaprzeczą to badania naukowe, o które to prokuratura również wnioskuje.
Sędzia:
- Jakie dowody w tej sprawie ma obrońca?
Obrońca:
- Wysoki Sądzie! 5 grudnia 1985 roku, dokument w postaci oskarżonego dziś zdjęcia przekazała do tutejszego muzeum pożarnictwa ochotnicza straż pożarna z Przyszowic. Prokuratura ma rację twierdząc, że obrona stoi na stanowisku sądząc, że doszło tutaj do niepoprawnego i zapewne niezamierzonego zapisu. Autor mógł być osobą nie w pełni wyedukowaną. Pamiętajmy, że był to rok 1905 i nie wszyscy obywatele mieli wówczas dostęp do nauki i wiedzy jak w obecnych czasach.
Prokurator:
- Sprzeciw! Na jakiej podstawie obrona twierdzi, że autor zapisu widniejącego w rogu dokumentu wizualnego dokonał go w 1905 roku? Zapis mógł pojawić się dużo później.
Obrońca:
- Nie zmienia to faktu, że mógł być osobą niewyedukowaną. Podpisując kierował się dobrymi intencjami, chcąc też udokumentować jego pochodzenie.
Prokurator:
- A no właśnie! Obrona sama przyznaje cytując „Podpisując kierował się dobrymi intencjami, chcąc też udokumentować jego pochodzenie”. Może zatem był osobą w pełni świadomą i wykształconą i chodziło mu by w przyszłości ten dokument historyczny kojarzył się z miejscem Pyskowice (niem. Peiswitz) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie złotoryjskim w gminie Złotoryja.
Obrońca:
- Bzdura! Nie miałoby to żadnego sensu! Fotografia postawiona dziś w stan oskarżenia do 5 grudnia 1985 roku była własnością OSP z Przyszowic. Logicznie jest sądzić, że posiadając tak stare zdjęcie jest ono ich spuścizną. Nie można odbierać im praw do spisania ich własnej historii.
Prokurator:
- Obrona na potwierdzenie swojej tezy nie ma dowodów. Prokuratura nie kwestionuje dawnej własności i nie chce odbierać OSP z Przyszowic praw do spisania swojej historii. Prokuratura twierdzi, że w całej tej sprawie powinny liczyć się suche fakty, a nie domniemania. Prokuratura rozumie sprzeczność jaka zaistniała. Dlaczego obrona nie bierze pod uwagi faktu, że OSP z Przyszowic przez wiele lat mogła być w posiadaniu fotografii nie ze swojej jednostki, a w czasach nam współczesnych przekazać ją do muzeum myśląc, że jest to ich fotografia? Wzór mundurów członków straży pożarnej na oskarżonym zdjęciu jest przecież taki sam jak niegdyś obowiązywał w całym Cesarstwie Niemieckim w tym również i na Śląsku.
Obrońca:
- Prokuratura również nie ma żadnych dowodów na swoje twierdzenia. Dzisiaj może i byłoby to całkiem prawdopodobne posiadać i kolekcjonować dokumenty o podobnym znaczeniu, ponieważ dysponujemy odpowiednią wiedzą i sprzętem. Rozumiemy proces edukacji kulturowej i utożsamiamy się z szeroko pojętym dziedzictwem kultury materialnej i niematerialnej. Dawniej raczej nie byłoby to do pomyślenia. Wykonanie takich fotografii było bardzo kosztowne, a ich posiadanie luksusem. W późniejszym okresie, jak to prokuratura zechciała określić w czasach bardziej nam współczesnych przechowywanie takich dokumentów wynikało raczej ze sentymentu niż z czerpania ewentualnych korzyści. Obrona jest skłonna w tej sprawie pójść na kompromis i wnosi o zapis: Cesarstwo Niemieckie – kraj, Górny Śląsk – prawdopodobny lub przypuszczalny region.
Prokurator:
- Sprzeciw! Obrona usiłuje manipulować przymiotnikiem i synonimem dla tego przymiotnika zmuszając by Wysoki Sąd i ława przysięgłych uznali prawdopodobną rzecz za prawdziwą lub możliwą do zaistnienia! Tym czasem Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 30 sierpnia 2004 r. w sprawie zakresu, form i sposobu ewidencjonowania zabytków w muzeach określa wyraźnie patrz § 3.pkt. 1. (…) „ W razie braku danych identyfikacyjnych wpisuje się w odpowiedniej rubryce księgi wyraz nieznane".
Obrońca:
- Prokuratura dokonuje nadinterpretacji. Użycie w karcie obiektu określeń typu prawdopodobnie, przypuszczalnie pozwala nam wątpić i poszukiwać. Pozwala na rozważne i ostrożne podejście do opisu. Obrona jak i prokuratura są zgodni co do przeprowadzenia dalszych badań w tej sprawie.
Prokurator:
- Obrona zapomina kim jest dokumentalista muzealny, a kim pracownik naukowy pracujący w muzeum i podpisujący prace swoim nazwiskiem. W opracowaniu karty eksponatu ( w jej rozszerzeniu) jest wystarczająco wiele pól do wpisu zarówno pod względem dokumentacji ewidencyjnej i naukowej.
Sędzia (bardzo stary sędzia):
- O porządek apeluję, o porządek!
Prokurator i obrońca zapewne w tej chwili zastanawiają się, co na ten temat myśli ława przysięgłych?
Redakcja Historypoż poszukuje informacji na temat zakładowej straży pożarnej nieistniejącej już Elektrowni I w Jaworznie na Górnym Śląsku.
Copyright 2022. HISTORYPOŻ&MUZEOPOŻ. Wszelkie prawa zastrzeżone.